Sąd stwierdził, że kobieta miała prawo do dalszego pobierania renty wdowiej, mimo że otrzymywała również emeryturę, ponieważ zgodnie z ustawy o ubezpieczeniach społecznych nie stanowiło to niezgodności.
Kobieta uzyskała prawo do dalszego pobierania renty wdowiej wraz z emeryturą w wysokości 3102,67 euro po tym, jak ubezpieczenie społeczne zawiesiło jej wypłatę, uznając, że oba świadczenia są niezgodne. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że nie można zastosować dodatkowego przepisu ustawy o ubezpieczeniach społecznych, ponieważ renta wdowia została przyznana zgodnie z poprzednimi przepisami, zanim beneficjentka zaczęła otrzymywać emeryturę.
Jak wyjaśniono w wyroku, Lina złożyła wniosek o rentę wdowską po śmierci swojego partnera w październiku 2012 r., a wniosek ten został zatwierdzony z uwzględnieniem przepisów obowiązujących w tym czasie, które umożliwiały uzyskanie renty wdowskiej partnerom pozostającym w związkach partnerskich. Kwota wynosiła 835,43 euro miesięcznie, ale co bardzo ważne, była uzależniona od tego, czy dochody nie przekraczały 1,5-krotności minimalnego wynagrodzenia międzybranżowego.
Następnie, w 2014 roku, Lina zaczęła otrzymywać emeryturę składkową w wysokości 2060,22 euro miesięcznie, co spowodowało, że ubezpieczenie społeczne zawiesiło jej rentę wdowską, ponieważ emerytura przekraczała maksymalny dopuszczalny limit dochodów.
Teraz, wraz z wejściem w życie (znanej jako druga reforma emerytalna), Lina postanowiła w marcu złożyć wniosek o przywrócenie renty wdowiej, który został zatwierdzony ze skutkiem ekonomicznym od 1 stycznia 2022 r. i kwotą 1042,45 euro miesięcznie.
Mimo to, ZUS nie tylko odmówił jej przyznania renty, ale poinformował ją również, że musi zwrócić 10 421,56 euro, uznając, że nieprawidłowo pobierała rentę wdowską.
Oznacza to, że ubezpieczenie społeczne uznało, że istnienie emerytury uniemożliwia pobieranie renty wdowiej, mimo że ta ostatnia została przyznana 10 lat temu. Nie zgadzając się z tą decyzją, postanowiła zwrócić się do sądu.
Miała prawo do pobierania dwóch emerytur jednocześnie
Zarówno Sąd Pracy, jak i następnie Sąd Najwyższy orzekły na korzyść Liny. Oznacza to, że miała prawo do łączenia obu emerytur i nie musiała zwracać rzekomo nienależnie pobranych kwot.
Jak wyjaśnia sąd, kluczowe znaczenie miało to, że wniosek z 2022 r. nie dotyczył emerytury, lecz przywrócenia świadczenia już przyznanego w 2012 r., w związku z czym należało zastosować przepisy obowiązujące w momencie wystąpienia zdarzenia, a nie reformę z 2021 r. W samym wyroku wyjaśniono, że „nie można było wymagać od powódki spełnienia nowych wymogów” oraz że „momentem wyznaczającym obowiązujące przepisy… jest zdarzenie powodujące powstanie roszczenia”.
Niezgodność między rentą wdowską a emeryturą
Aby lepiej to zrozumieć, wątpliwości dotyczyły tego, czy istnieje niezgodność między rentą wdowską a emeryturą. Z jednej strony, ubezpieczenie społeczne oparło swoje zawieszenie na dodatkowym przepisie, wprowadzonym ustawą 21/2021, który w ramach wyjątku wymaga, aby beneficjent „nie miał uznanego prawa do emerytury składkowej z ubezpieczenia społecznego”; w związku z tym zażądało zwrotu nienależnej kwoty 10 421,56 euro.
W tym zakresie TSJ koryguje tę interpretację, ponieważ przepis ten stanowi przepis przejściowy dla osób, które nie mogły uzyskać statusu wdowy przed 1 stycznia 2022 r., „co uniemożliwia jego zastosowanie w niniejszej sprawie”, ponieważ powódka uzyskała status wdowy w 2012 r. Z tego powodu „nie można było wymagać od niej… spełnienia nowych wymogów”, w tym wymogu niebycia emerytem składkowym, a zwrot powinien zostać rozstrzygnięty zgodnie. W ten sposób kobieta ta będzie mogła otrzymywać emeryturę i rentę wdowską w łącznej wysokości 3102,67 euro.
