Sen, jako jedna z potrzeb fizjologicznych, leży u podstawy piramidy Maslowa. Oznacza to, że jest jedną z najważniejszych potrzeb i kiedy nie jest zaspokojona, organizm nie funkcjonuje prawidłowo. Potrzeby fizjologiczne są najważniejsze i dopiero po ich zaspokojeniu człowiek może realizować się w innych dziedzinach życia. Co jednak zrobić, kiedy dopadnie nas bezsenność?

Bezsenność to nie tylko kłopoty z zaśnięciem, jak mogłoby się mylnie wydawać, ale również z utrzymaniem snu, zbyt wczesnym wybudzaniem oraz kiepską jakością snu. Aby móc rozstrzygać problemy ze snem w charakterze bezsenności, muszą one wpływać negatywnie na funkcjonowanie w ciągu dnia lub powodować obniżenie nastroju. Istotny jest również czas trwania objawów i powinien on wynosić powyżej miesiąca, trzy razy w tygodniu lub częściej.

Grupa ryzyka

Do osób szczególnie narażonych na wystąpienie bezsenności należą przede wszystkim osoby pracujące w systemie zmianowym, kobiety w okresie menopauzalnym, osoby w wieku podeszłym oraz osoby z nawracającymi zaburzeniami depresyjnymi.

Przyczyny i podział bezsenności

Próbując sklasyfikować bezsenność najłatwiej jest posłużyć się podziałem ze względu na czas trwania objawów.

Bezsenność przygodna, czyli taka która trwa przez kilka dni, oraz bezsenność krótkotrwała, o czasie trwania do miesiąca, najczęściej spowodowane są bieżącą sytuacją i reakcją na stres. Można więc tu zaliczyć zmianę lub utratę pracy, problemy zawodowe, szkolne, kłopoty w związku, problemy rodzinne, krótkotrwałe zachorowania przebiegające z bólem i złym samopoczuciem, a także zmianę trybu życia spowodowaną podróżą lub przeprowadzką.

Bezsenność przewlekła, a więc taka, która trwa powyżej miesiąca, najczęściej jest wynikiem zaburzeń depresyjnych lub lękowych, nadużywania alkoholu oraz przewlekłych chorób somatycznych.

Leczenie bezsenności

Diagnostykę i leczenie bezsenności należy rozpocząć od oceny stanu ogólnego, a następnie psychicznego. Kolejnym etapem jest zwrócenie uwagi na higienę snu (o higienie snu i o tym, jak zadbać o dobry sen już pisaliśmy i odsyłamy do lektury – klik !). Jeżeli w dalszym ciągu nie można znaleźć przyczyny bezsenności, wskazana jest konsultacja w poradni zaburzeń snu.

Leczenie bezsenności polega głównie na zlikwidowaniu lub złagodzeniu przyczyny, która ją wywołuje. W przypadku chorób somatycznych będzie to odpowiednie leczenie objawowe lub objęcie opieką specjalistyczną, w przypadku chorób psychicznych – psychoterapia, w przypadku niewłaściwej higieny snu – zmiana nawyków.

Leki nasenne

W leczeniu bezsenności stosuje się leki nasenne, uspokajające, przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, przeciwhistaminowe oraz preparaty roślinne, dostępne bez recepty.

Środki roślinne typu melisa, waleriana, należy rozważyć tylko i wyłącznie kiedy problemy ze snem są krótkotrwałe, a przyczyną bezsenności jest ewidentnie bieżąca sytuacja życiowa, będąca źródłem stresu. W innym przypadku konieczna będzie konsultacja lekarska i znalezienie przyczyny bezsenności, a także ustalenie planu leczenia. Środków nasennych, antydepresyjnych i innych nie należy brać na własną rękę, a jedynie na zlecenie lekarza, w sposób przez niego ustalony i pod ścisłą kontrolą.

Bezsenność to niezwykle przykra dolegliwość, która ma wpływ na nasze zachowanie, a także nasze życie. Potrzeba snu, tak jak inne potrzeby fizjologiczne, dominuje nad innymi potrzebami i wypiera je na dalszy plan, a więc bez snu nie jesteśmy w stanie spełniać się zawodowo, rodzinnie ani społecznie. Jeżeli więc, pomimo chęci, sen nie nadchodzi, zachęcamy do wprowadzenia zmian w higienie snu, a gdy to nie pomoże – skonsultowania się z lekarzem.