Jeśli masz zwyczaj używania karty kredytowej do płacenia za zakupy, pamiętaj, że według ekspertów nie należy tego robić!
Przy kasie w supermarkecie wystarczy jedno kliknięcie, aby zapłacić za zakupy. Karta kredytowej jest wygodna, szybka i pozwala uniknąć szukania drobnych. Ta wygoda przekonała większość konsumentów. Obecnie używają jej zarówno do zapłacenia za bagietkę, jak i za pełny koszyk zakupów.
Oto dlaczego nie należy już płacić kartą kredytową
Łatwość korzystania z karty kredytowej maskuje znacznie bardziej złożoną rzeczywistość ekonomiczną. Ta forma płatności bardzo często powoduje wzrost wydatków. Wiele badań pokazuje, że konsumenci wydają więcej, gdy używają karty kredytowej zamiast gotówki.
Głównym powodem jest brak „bólu związanego z płaceniem”. Jest to uczucie towarzyszące posługiwaniu się gotówką. Takie wnioski płyną z metaanalizy przeprowadzonej przez australijskich naukowców, obejmującej 71 badań przeprowadzonych wśród 11 000 uczestników w 17 krajach.
W rzeczywistości płatności kartą kredytową prawie zawsze prowadzą do większych wydatków. Sam fakt, że nie widzimy, jak nasze pieniądze znikają, zmniejsza świadomość wydatków. Natomiast płatność gotówką wymaga konkretnego wysiłku.
Polega ona na wyjęciu portfela, policzeniu banknotów i stwierdzeniu, że zniknęły. Gest ten działa jak rodzaj psychologicznej hamulca, który skłania do zastanowienia się przed zakupem. Richard Whittle, ekonomista z Salford Business School, wyjaśnił tę kwestię.
Przyznał, że karta kredytowa „sprzyja impulsywnym zakupom i niepotrzebnym wydatkom”. Jego zdaniem taka łatwość płatności zmniejsza czujność konsumenta i zaciemnia postrzeganie rzeczywistej wartości tego, co kupuje.
Trudniejszy do kontrolowania budżet
Natomiast gotówka tworzy naturalną barierę, która zachęca do umiaru. Każdy wydany banknot przypomina o ograniczeniu dostępnego budżetu. Zjawisko to można również wyjaśnić z neurologicznego punktu widzenia.
Badanie opublikowane w Journal of Consumer Research w 2011 r. pokazuje, że płatność gotówką aktywuje obszary mózgu związane z dyskomfortem psychicznym i stratą. Manipulowanie prawdziwymi pieniędzmi wywołuje reakcję emocjonalną.
Pomaga to lepiej kontrolować zakupy. Natomiast użycie karty kredytowej eliminuje tę reakcję. Płatność staje się abstrakcyjna, prawie bezbolesna, a akt zakupu automatyzuje się.
Stuart Mills, wykładowca ekonomii na Uniwersytecie w Leeds, opisuje ten mechanizm jako „wymazywanie postrzeganych kosztów”. Gotówka sprawia, że wydatki są widoczne, podczas gdy karta kredytowa usuwa je z bezpośredniej pamięci konsumenta.
Ta rozbieżność prowadzi do częstszych, czasem niepotrzebnych zakupów i trudności w kontrolowaniu budżetu. Eksperci przypominają również, że karta kredytowa może skłaniać do odraczania bólu związanego z płaceniem.
Nawyk, który warto wyrobić
Odkładając rzeczywistą płatność o kilka dni, a nawet tygodni, karta podtrzymuje iluzję większego marginesu finansowego. To przesunięcie sprzyja nadmiernemu zadłużeniu i ogranicza zdolność do rygorystycznego przestrzegania budżetu.
Inne ryzyko wynika z powiązania karty kredytowej z programami lojalnościowymi. W wielu supermarketach płatności towarzyszy skanowanie karty lojalnościowej. Dane te pozwalają sieciom analizować nawyki zakupowe i kierować do klientów odpowiednie promocje.
Konsument staje się wtedy bardziej podatny na spersonalizowane reklamy i zachęty do zwiększenia konsumpcji. Z tych wszystkich powodów wielu ekonomistów zaleca preferowanie płatności gotówkowych.
Dotyczy to zwłaszcza codziennych wydatków, takich jak zakupy. Gotówka sprzyja również kontroli budżetu i ogranicza impulsywne zakupy. Rezygnacja z karty kredytowej w przypadku tych prostych wydatków pozwala również na bardziej świadome podejście do pieniędzy.
