Dzięki tomografii 3D zapomniany renesansowy miecz znaleziony w kryptach Kolegium w Jenie w Niemczech w końcu ujawnia swoje sekrety. Wygrawerowany napis i wyrafinowane techniki zbrojeniowe świadczą o kunszcie kowali i wyrafinowaniu elit XVI wieku.
To odkrycie, które tchnęło nowe życie w wielowiekową historię Uniwersytetu Friedricha Schillera w Jenie, jednego z najstarszych nadal działających uniwersytetów w Niemczech (kraj związkowy Turyngia). Miecz z okresu renesansu, odkryty w historycznym centrum Kolegium w Jenie (Collegium Jenense), został niedawno poddany ponownej analizie przy użyciu nowoczesnych technologii, przeprowadzonej przez zespół interdyscyplinarnych naukowców z tej instytucji. Pod grubą warstwą rdzy odkryli oni ukryty napis.
Ślady przeszłości w Kolegium w Jenie
Kolegium w Jenie zostało założone w 1558 r., w tym samym czasie co uniwersytet o tej samej nazwie. Służyło ono zarówno jako budynek dydaktyczny, miejsce zamieszkania dla profesorów i studentów, jak i centrum administracyjne. Jej kościół (Kollegienkirche), używany do celów akademickich i jako miejsce pochówku w latach 1594–1814, stanowił jej najważniejsze centrum, zanim został zniszczony przez bombę pod koniec II wojny światowej. W niektórych kryptach archeolodzy znaleźli bogate i cenne przedmioty grobowe (biżuterię, książki, ubrania, miecze).
Jak żyli profesorowie i studenci na początku ery nowożytnej? Jak się ubierali? Co jedli? Na co umierali? Od 2018 roku naukowcy z uniwersytetu próbują odpowiedzieć na te i wiele innych pytań w ramach projektu „Historia początków Uniwersytetu w Jenie na podstawie dzielnicy uniwersyteckiej, ze szczególnym uwzględnieniem grobowców rektorów”. W tym kontekście analizują różne znaleziska przy użyciu dostępnych obecnie metod. W szczególności zardzewiały miecz, który konserwatorka Ivonne Przemuß podejrzewała, że jest grawerowany.
Aby zweryfikować tę hipotezę, zespół instytutu INNOVENT e.V. wykorzystał tomografię komputerową (CT-scan), technikę wykorzystującą promieniowanie rentgenowskie do tworzenia trójwymiarowego obrazu wnętrza obiektu bez jego uszkadzania. „Za pomocą algorytmów analitycznych naukowcy byli w stanie wyodrębnić z obrazów w skali szarości różne materiały, z których wykonano zardzewiały miecz, i przedstawić je w fałszywych kolorach” – opisano w artykule. Na stalowym ostrzu zidentyfikowali pozostałości pochwy. Inna część broni była bardziej skorodowana, przez co jedna z wygrawerowanych liter napisu uległa zatarciu.
Prestiżowy miecz przeznaczony dla elity
Mimo to udało im się odczytać imię: „Clemes Stam”. Nie oznacza to właściciela broni, ale kowala potwierdzonego w niemieckim mieście Solingen pod koniec XVI wieku. Tomografia ujawniła również, że rzemieślnik zespawał ze sobą kilka rodzajów stali: twardą stal na ostrzu i miękką, elastyczną stal w środku. Wyżłobienie widoczne na ostrzu może odpowiadać śladowi uderzenia.
Podobne bronie, datowane na lata 1580–1620, są przechowywane w niemieckim muzeum ostrzy w Solingen (Deutsches Klingenmuseum Solingen). Należy wspomnieć, że rzemiosło nożnicze jest tam znane od początku XIII wieku. Od początku XIV wieku rzemieślnicy zajmujący się ostrzeniem (schleifer) organizowali się w cechy, odgrywając szczególnie ważną rolę w gospodarce miasta.
